Historia Festiwalu

Na początku był Przegląd. Pomysłodawcą i realizatorem był Zbigniew Piotrowicz – mieszkaniec Lądka-Zdroju, taternik, autor przewodnika wspinaczkowego po okolicznych skałkach. Formuła otwartego przeglądu wydawała się odpowiednia dla możliwości organizacyjnych i finansowych niewielkiego miasteczka. W 1995 roku w Polsce – co wydaje się dziś niewiarygodne – nie organizowano żadnej imprezy związanej z filmami górskimi. A Lądek-Zdrój miał wszelkie warunki, aby tę lukę wypełnić: salę kinową, miejsca noclegowe i góry, może niewielkie, ale za to Złote!

Grafika na XX-lecie Festiwalu

Pierwsze edycje to była zupełnie inna epoka. Repertuar zasilały filmy archiwalne i nieliczne nowości najczęściej bardzo amatorskie. Korespondencja odbywała się za pomocą tradycyjnej poczty, ręcznej centrali międzymiastowej i telegramów. Filmy wyświetlano z projektorów na taśmę o szerokości 35 mm i 16 mm oraz z kaset wideo w licznych formatach, co wymagało skomplikowanej logistyki i sprzyjało drobnym wpadkom. Z czasem filmy celuloidowe poszły w niepamięć, a pojawiły się płytki CD. Od trzeciej edycji na scenie Przeglądu pojawiły się zespoły muzyczne. To był pewien przełom, ponieważ zdecydowanie rozszerzyła się grupa odbiorców. Mniej więcej w tym samym czasie nastąpiło drugie odkrycie – filmy można odtworzyć w dowolnym momencie, ale spotkania z bohaterami górskich wydarzeń są doświadczeniem niepowtarzalnym, wyjątkowym i najbardziej pożądanym. Powrót Krzysztofa Wielickiego z czternastego ośmiotysięcznika, tańce z Andrzejem Zawadą jako wodzirejem, ostatnie publiczne spotkanie z Piotrem Młoteckim. To one decydowały o atmosferze Przeglądu i to one zaczęły tworzyć jego legendę. Lądek przetrwał nawet słynną powódź w 1997, kiedy odwołano wszystkie wydarzenia niezwiązane z akcją pomocową. Z czasem pojawili się goście zagraniczni, co przydawało prestiżu, a wypracowane kontakty sprawiły, że lądecki Przegląd stał się najważniejszą tego typu imprezą w Polsce, mimo że nie był już jedyny. W kolejnych latach zaczęła się moda na górskie przeglądy i festiwale, ale to Lądek-Zdrój zazwyczaj dostarczał filmy i pomysły, wyznaczał trendy. Od 2001 roku patronem Przeglądu został Andrzej Zawada, himalaista, autor wielkich polskich sukcesów w górach najwyższych, dusza lądeckich spotkań. Przegląd stopniowo zmieniał swoją formułę na festiwalową. Pojawiła się nagroda publiczności będąca efektem głosowania, znaleźli się poważni sponsorzy, impreza wrosła w miasteczko i górskie środowisko. Nowe obowiązki zawodowe i rodzinne nie pozwoliły dotychczasowemu organizatorowi na pełne zaangażowanie. Od 2008 roku festiwal prowadzony był przez lądeckie Centrum Kultury i Rekreacji z jego dyrektorką Małgorzatą Bednarek na czele.

W 2011 na prośbę ówczesnego burmistrza Lądka-Zdroju stery przejął Maciej Sokołowski.

Utrzymana została dotychczasowa linia programowa, dodatkowo powołano dużo zajęć w outdoorze – zawodów biegowych, wspinaczkowych, warsztatów.

W 2013, aby sprostać rosnącej publiczności, pojawił się po raz pierwszy Wielki Namiot na 600 osób. W 2018 były już dwa Wielkie Namioty, w sumie posiadające 3500 miejsc.

Również w 2013 został zainagurowany konkurs literacki na Książkę Górską Roku, który w roku 2018 przekształcił się w Festiwal Literatury Górskiej. Od 2013 roku przyznajemy nagrodę za Propagowanie Kultury Górskiej.

W 2016 roku sukcesem zakończyła się zbiórka społecznościowa mająca na celu zakup 1500 krzeseł do Wielkiego Namiotu, od tego czasu Festiwal sukcesywnie kupuje sprzęt, aby być mniej zależnym od wahań koniunktury.

W latach 2018-2020 w trakcie Festiwalu miała miejsce Gala Rozdania Złotych Czekanów (Piolet d’Or), najważniejszych nagród wspinaczkowych świata. Lądek-Zdrój był pierwszym i jak na razie jedynym miejscem rozdawania tej nagrody poza Alpami.

W roku 2019 przy 2500 widowni, ambasador Francji wręczał odznaczenie Legii Honorowej dla Adama Bieleckiego i Denisa Urubko za uratowanie Elisabeth Revol.

Od 2011 w programie pojawił się blok spotkań poświęcony podróżowaniu z dziećmi, by potem zmienić się w Akademię Odkrywcy, następnie Warsztaty Młodych Podróżników by w końcu od 2022 stać się osobnym bytem festiwalowym o nazwie „Młode Góry”.

Pandemia w latach 2020-2021 nie przeszkodziła w organizacji wydarzenia, w tym czasie Festiwal został wydłużony do 10 dni, a Wielki Namiot został zastąpiony specjalnie zadaszonym, ale bez ścian Amfiteatrem – wszystko dla zapewnienia jak największej przewiewności i bezpieczeństwa uczestników. Pandemia wymusiła też powstanie w 2020 pierwszej platformy VOD poświęconej filmowi górskiemu – www.filmygorskie.pl.

W 2020 w lądeckim parku zdrojowym stanął pomnik Andrzeja Zawady autorstwa Marzeny Gawrysiak.

W 2023 debiutuje konkurs fotograficzny – LAMPA (Ladek Moutain Photo Award).

Archiwum katalogów festiwalowych: